ΑΝΑΦΟΡΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΟΥ ΣΑΡΑΝΤΑΠΟΡΟΥ
(Γλίκοβο, Γλύκοβο ή Γκλίκοβο)
ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΣΕΛΙΔΕΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΩΝ
(1811 – 1912)*
Σελίδα 46, αριθμός αναφοράς 96.
«Προ 15 ημερών εν τη θέση Σαραντάπορον, μεταξύ
Ελασσόνος και Σερβίων, δώδεκα ανθρακείς αναχωρήσαντες εκ της Ελλάδος όπου
εργάζοντο και εξήσκουν το επάγγελμα των επί πέντε έτη, μετέβαινον εις την
πατρίδα των την Καστοριάν, ενέπεσον εις ενέδραν χουτουτίδων [Οθωμανοί στρατιώτες]
ληστών, οίτινες τους συνέλαβον και τους εφόνευσαν όλους και τους ελήστευσον
αφαιρέσαντες παρ αυτών 900 περίπου λίρας, όσας είχον κερδίσει οι δυστυχείς, επί
πέντε έτη εργαζόμενοι. Φόβος και τρόμος κατέλαβε πάντας και ουδείς τολμά πλέον
να οδεύσει από πόλιν εις πόλιν και από χωρίον εις χωρίον, διότι παντού όλοι οι
δημόσιοι δρόμοι εισί κεκλεισμένοι από τους ληστάς, ήτοι τους ανθρώπους της
εξουσίας. Εκ των δώδεκα θανατωθέντων ανθρακέων εις μόνον ηδυνήθη να αντισταθή
και εφόνευσε δια του οποίου έφερε όπλου του τέσσαρας εκ των ληστών τούτων.»
Εθνικόν
Πνεύμα, 7/6/1877, Αθήνα.Φάρος της Όρθυος, 4/6/1877, Λαμία.
Σελίδα 102, αριθμός αναφοράς 255.
«Προχθές περί ώραν 7 μ.μ. αφίκοντο εις το χωρίον
Γλίκοβο του διαμερίσματος Σερβίων οκτώ ζαπτιέδες και εζήτησαν καταλύματα δια να
διανυκτερεύσωσιν, διότι ως έλεγον ήταν κατάκοποι εκ της πορείας δια την
καταδίωξιν των ληστών. Τους εχορηγήθησαν τοιαύτα αλλά τρεις εξ αυτών επέμειναν
να καταλύσωσιν στο κονάκι του πλουσιώτερου του χωριού Ραϊφ εφένδη όπερ και
εγένετο, αλλά οι νομιζόμενοι ζαπτιέδες δεν ήταν τοιούτοι αλλά ληστές Βούλγαροι
ως λέγεται μετηφιεσμένοι εις ζαπτιέδες [χωροφύλακες] και οίτινες περί το
μεσονύκτιον εγερθέντες απήτησαν παρά το Ραϊφ χρήματα. Επειδή ηρνήθη ούτος
ήρξαντο καταβασανίζοντες αυτόν μέχρις ότου η σύζυγός του τοις έδωκε 400 λίρας.
Αφού έλαβον αυτάς έδεσαν καλώς τον Ραϊφ και την σύζυγόν του και του έθεσαν
πρηνηδόν ως είχον πράξει πριν και εις τον υπηρέτην. Μετά τούτο λαβόντες και τα
όπλα του Ραϊφ απήλθον. Την πρωϊαν, ότε εγνώσθη εις χωρίον το γεγονός άπαντες οι
ζαπτιέδες είχον γίνει άφαντοι.»
Σάλπιγξ,
8/8/1893, Λάρισα.
Σελίδα 103, αριθμός αναφοράς 256.
«…Μεταξύ των χωρίων Γκλύκοβο και Φαρμάκη συνελήφθη
υπό ληστών εις κερατζής και εδάρη υπ αυτών ανιλεώς, επειδή δεν εύρον τι να του
αφαιρέσωσι.
Συμμορία εκ πέντε ατόμων συνέλαβε έξωθεν του χωρίου
Σαραντάπορον μικρέμπορον τινά και του αφαίρεσε 37 μετζίτια αφού αφήκεν εξ
ευσπλαχνίας εις αυτόν έν (1) δι έξοδά του…»
Σάλπγξ,
12/9/1893, Λάρισα.
Σελίδα 116, αριθμός αναφοράς 306.
«Το παρελθόν Σάββατον πλήθος εργατών Οθωμανών
ήρχοντο δια το θέρος εκ του οθωμανικού δια Θεσσαλίαν και επειδή απήντησαν
δυσκολίας προς έκδοσιν διαβατηρίων εις Σέρβια, απεφάσισαν την αναχώρησίν των
άνευ αυτών. Οι ζαπτιέδες [χωροφύλακες] εις Σαραντάπορον, ηθέλησαν να τους εμποδίσουν
και ως εκ τούτου ήλθον εις ρήξιν και εκτύπησαν ένα εργάτην με το όπλο, οι δε
εργάται ερεθιστέντες έσφαξαν ένα ζαπτιέν με το δρέπανον.»
Όλυμπος,
27/5/1895, Λάρισα.
Σελίδα 152, αριθμός αναφοράς 417.
Ο ΦΡΟΥΡΑΡΧΟΣ ΤΟΥ ΚΑΡΑΛΗ ΔΕΡΒΕΝ. «Ο εν Καραλή Δερβέν**,
παρά τον Σαραντάπορον διαμένων ως φρούραρχος Χουσνή εφένδης, γιούσμπασης,
προβλέπων φαίνεται ο καημένος, βαρύν τον ερχόμενον χειμώνα και μη έχων τα προς
καλοπέρασιν μέσα εξαπέστειλε τον Τουρκαλβανόν Χριστιανομάχον Ατά αγάν, όμπασην,
μετά 10 στρατιωτών εις τα χωρία των Χασίων και συλλέγουσι παρά μεν των χωρικών
βελέντζας, φανέλας και τσουράπια, παρά δε των τσελιγκάδων ανά 5 λίρας και 10
οκάδας βούτυρον. Ως ευνόητον, δεν αναγράφω τι υποφέρουσιν οι μη υπακούοντες εις
την διαταγήν του σουλτάνου Χουσνή.»
Σάλπιγξ,
25/10/1898, Λάρισα.
**Καραλή
Δερβέν – Ντιρβένι, το (Δερβένι): Τοπωνύμιο της περιοχής του Σαρανταπόρου. Η
ράχη πάνω από το Παλιόχανο όπου πρέπει να υπήρχε Δερβένι, δηλαδή μεθοριακό
φυλάκιο. (Δημήτριος Γκουτζουρέλας,
«Τα τοπωνύμια του Σαρανταπόρου», Θεσσαλικό Ημερολόγιο 1998, τόμος 34ος, σελίδες
345 έως 362).
Σελίδα 159, αριθμός αναφοράς 452.
ΟΡΓΙΑ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΩΝ. «Προχθές απόσπασμα εκ δέκα
ανδρών, μεταβάν εις το παρά το Σαραντάπορον και εις θέσιν Μύλος ποίμνιον του
Τασούλα Κ. Γκρίζου [από το Λιβάδι;] έλαβε βία δύο κριούς ους έψησαν και έφαγον
επί τόπου οι αποτελούντες αυτό, επεχρέωσαν δε συνάμα αυτόν εις πληρωμήν της
ρακής ην έπιον. Προκειμένου δε να αναχωρήσωσιν ηθέλησαν να αφαιρέσωσι και
ετέρους πέντε κριούς, αλλά αντιστάντος του Γκρίζου, δύο εκ των στρατιωτών
σύραντες τας ξιφολόγχας τον εφόνευσαν εμπήξαντες αυτάς εικοσάκις εις το σώμα
του δυστυχούς Γκρίζου. Μετά τούτου ρίψαντες το πτώμα εις μυλαύλακον ανεχώρησαν.
Το γεγονός αντελήφθη είς μυλωθρός, όστις ανήγγειλε τούτο εις τας εν Ελασσώνι
Αρχάς, αιτινες εξαπέστειλαν τον Γινούζ αγάν, μουλιαζίμην και τον αστυνόμον
Δεμερσάχ εφένδην προς ενέργειαν ανακρίσεων. Ούτοι μεταβάντες, αντί να συλλάβωσι
τους πράγματι ενόχους, σενέλαβον αθώους πολίτας ως και τον ανωτέρω μυλωθρόν και
τους ενέκλεισαν εις φυλακάς ως δράστας δήθεν του εγκλήματος. Να διακαιοσύνη, να
μάλαμα!»
Σάλπιγξ,
21/2/1899, Λάρισα.
Σελίδα 172, αριθμός αναφοράς 522.
«ΑΙΧΜΑΛΩΣΙΑ …ΖΑΠΤΙΕΔΩΝ. Την νύκτα της παρελθούσης
Δευτέρας διανυκτέρευον εν τω παρά τον Σαραντάπορον χανίω Κοντογιάννη τρείς
κερατζήδες (αγωγείς) και δύο ζαπτιέδες. Ενώ δε αμέριμνοι εκάθηντο και εκάπνιζαν
πέριξ του πυρός, βλέπουν βιαίως ανοιγόμενην την θύραν και εισερχομένους έξ
ληστάς, ους ίδοντες οι ζαπτιέδες ηθέλησαν να τρέξωσι εις τα όπλα, αλλά οι
ληστές σκοπεύσαντες αυτούς τους διέταξαν να μη κινηθούν και ούτω οι αρειμάνιοι
ζαπτιέδες ηναγκάσθησαν να περιμαζευθώσιν εις τίνα χωνίαν. Τότε οι λησταί
αφαιρέσαντες παρά των αγωγέων 12 λίρας και 30 μεζίτια δέσαντες δε και τους
ζαπτιέδες τους έλαβαν μεθ εαυτών, ως και τον οπλισμόν των και απήλθον. Η τύχη
των δύστυχων ζαπτιέδων αγνοείται εισέτι. Φαίνεται, ότι η συμμορία αυτή
εσχηματίσθη εσχάτως, καθόσον δύο εκ των οπαδών ήσαν άοπλοι.»
Σάλπιγξ,
21/11/1899, Λάρισα.
Σελίδα 188, αριθμός αναφοράς 595 &
596.
595. «Εν Ελασσώνι 3 Αυγούστου 1900. (…) Μία δε εκ
των συμμοριών τούτων εκ δέκα επτά οπαδών, καταλαβούσα το παρελθόν Σάββατον τα
στενά του Σαρανταπόρου απογύμνωνε πάντα εκείθεν διερχόμενον. Προς καταδίωξιν
της συμμορίας ταύτης απεστάλησαν πολυάριθμα στρατιωτικά αποσπάσματα, άτινα
σύναψαν αληθή μάχην διαρκέσασαν περί τας επτά ώρας καθ ην εφονεύθησανείς
δεκανεύς και τέσσαρες στρατιώται, επληγώθησαν δε επτά έταιροι εν οις και είς
ανθυπολοχαγός, εκ δε των ληστών εφονεύθησαν δύο, των οποίων αι κεφαλαί
απεστάλησαν εις Σέρβια προς αναγνώρισιν.»
596. Την πρωίαν της παρελθούσης Δευτέρας άλλη πάλιν
συμμορία, εξ εννέα ατόμων απαρτιζομένη υπό άγνωστον αρχηγόν, συλλαβούσα εις την
από Γλύκοβον εις Σέρβια άγουσαν τον έμπορον Νάσιον Νάκου, του αφήρεσε 26
οθωμανικάς λίρας και δέκα μεζήτια, αφού δε εκακοποίησαν αυτόν δεινώς οι λησταί
τον απέλησαν ειπόντες αυτώ: -Πήγαινε τώρα στο διάβολο παλιοτόμαρο που μας
έκαμες να ξενυχιαστούμε δια είκοσι πέντε ψωρολίρες. Παράλειψα να σημειώσω, ότι,
ενώ επί το πλείστον των ληστών είναι ανυπόδυτοι και ρακένδυτοι, ο οπλισμός όμως
αυτών είναι πλήρης, φέρουσι δε όπλα μάουζερ και μαρτίνη.»
Σάλπιγξ,
6/8/1900, Λάρισα.
Σελίδα 191, αριθμός αναφοράς 611.
«Προχθές λήσταρχος άγνωστος εις τίνα στενωπόν του
Σαρανταπόρου συνέλαβε τρείς εργατικούς τους οποίους διέταξε να του δώσωσι όσα
έφερον χρήματα. Ούτοι του έδωκαν όσα είχον δηλαδή δέκα πέντε μεζίτια. Δεν έχετε
άλλο; τους ερωτά. Επί αρνητική δια αυτών απαντήσει, διέταξεν ένα των οπαδών του
και ενήργησεν επ αυτών σωματικήν έρευναν. Αφού δε επείσθη ότι πράγματι δεν
είχον άλλα, τοις επέστρεψε τα χρήματά των και έδωκεν ακόμη εις ένα έκαστον ανά
τέσσαρας λίρας ειπών αυτοίς: -Πηγαίνετε τώρα να κάμητε τημ δουλειά σας, εγώ δεν
ήλθα εδώ δια να ληστεύω τους πτωχούς, αλλά δι άλλον σκοπόν.»
Σάλπγξ,
8/10/1900, Λάρισα.
Σελίδα 197, αριθμός αναφοράς 634.
«ΛΗΣΤΑΙ ΕΝΑΝΤΙΟΝ ΤΟΥΡΚΟΥ ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΥ. Πως
απεκρούσθησαν – Νεκροί και τραυματίαι νιζάμηδες. Λάρισα 4 Φεβρουαρίου. Πλησίον
του Σαρανταπόρου 15 λησταί επετέθησαν κατά του ταχυδρόμου της οθωμανικής
κυβερνήσεως μεταφέροντος τους εισπρχθέντες φόρους ανερχομένους εις πολλάς
χιλιάδας λιρών. Απέτυχον όμως του σκοπού των αποκρουσθέντες υπό του συνοδεύοντος
τον ταχυδρόμον αποσπάσματος εκ 50 ανδρών. Κατά την συμπλοκήν εφονεύθησαν δύο
στρατιώται και ετραυματίσθησαν 7. Ουδείς των ληστών συνελήφθη.»
Εμπρός,
5/2/1901, Αθήνα.
Σελίδα 205, αριθμός αναφοράς 669.
«ΦΟΝΟΣ ΒΟΥΛΓΑΡΩΝ ΛΗΣΤΩΝ. Επιβάται ελθόντες εκ
Μακεδονίας εβεβαίωσαν τα εξής: Προχθές την πρωίαν συμμορία ληστών, εξ εννέα
ατόμων συγκειμένη υπό άγνωστων αρχηγών, συνεπλάκη παρά τον Σαραντάπορον μετά
του στρατιωτικού αποσπάσματος. Κατά την συμπλοκήν ταύτην, διαρκέσασαν περί τας
τρείς ώρας, εφονεύθησαν δύο λησταί, των οποίων τας κεφαλάς απέκοψαν οι
στρατιώται και τας μετέφεραν εις Σέρβια προς αναγνώρισιν. Καθ α δε λέγεται, οι
αποτελούντες την συμμορίαν ταύτην, είναι Βούλγαροι μισθωτοί του Βουλγαρικού
Κομιτάτου.»
Σάλπιγξ,
17/2/1902. Λάρισα.
Σελίδα 317, αριθμός αναφοράς 1159.
«ΕΝΤΙΜΑ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΑ. Εις το διαμέρισμα της Ελασσόνος
συνελήφθησαν προχθές τρείς χριστιανοί νεωστί ελθόντες εξ Αμερικής και με
συνοδείαν 15 ρεδίφιδων απεστάλησαν εις τας φοβεράς φυλακάς των Σερβίων. Οι
λόγοι δε της συλλήψεώς των είναι, ότι παραφυλλάσοντες εις τα στενά του
Σαρανταπόρου εξεβίαζαν τους διερχομένους.»
Μικρά,
25/12/1910, Λάρισα.
Σελίδα 355, αριθμός αναφοράς 1291.
«Η ΠΡΟΕΛΑΣΙΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ ΕΝ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ. Τα
νεώτερα επίσημα τηλεγραφήματα περί της προελάσεως του ελληνικού στρατού εις την
Μακεδονίαν αναφέρουν ότι όλος ο ηττηθείς εν Ελασσώνι τούρκικος στρατός εξ 7-8
χιλιάδας κατά τας ακριβεστέρας πληροφορίας, συγκεντρωθείς, ώδευσε προς το Σαραντάπορον
(Κασάνι), κείμενον πλησίον μεγάλου δάσους μεταξύ Σερβίων και Ελασσόνος. Εις το
αντίθετον άκρον του δάσους, μεταξύ δε Σαρανταπόρου και Σερβίων, ευρίσκονται τα
στενά της Πόρτας εκτεινόμενα ανατολικώς μέχρι των στενών της Πέτρας. Εκεί
υποτίθεται είναι συγκεντρωμένος ήδη προς σοβαράν αντίστασιν ο εκ 40.000 περίπου
τουρκικός στρατός.
ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΙΣ ΤΟΥ κ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ. Την ανωτέρω είδησιν
ανεκοίνωσε το πρώτον χθες τη πρωίαν εν τη Βουλή ο πρωθυπουργός κ. Βενιζέλος,
εις διαφόρους βουλευτάς, ειπών ότι ο ελληνικός στρατός προχώρησε πέραν της
Ελασσόνος καταλαβών τα βόρεια υψώματα αυτής. Κατά τας αυτάς πληροφορίας ο
τούρκικος στρατός συγκεντρούται ήδη εις τα στενά του Σαρανταπόρου, μικρού
ποταμίσκου, δύο ώρας απέχοντος των Σερβίων και σχηματίζοντος την μόνην δίοδον
προς τα Σέρβια.
ΤΟ ΤΗΛΕΓΡΑΦΗΜΑ ΤΟΥ ΕΠΙΤΕΛΕΙΟΥ. Το αναγγέλλον τα
ανωτέρω τηλεγράφημα του Αρχηγού του Επιτελείου κ. Δαγκλή έχει ως εξής: «Τμήμα
εχθρικού στρατού εκ πεζικού και πυροβολικού, ηττηθέν και εκδιωχθέν εκ των παρά
την Ελασσόνα θέσεων αυτού, υπεχώρησε προς τα στενά του Σαρανταπόρου (δίωρον από
των Σερβίων), ένθα αι εχθρικαί δυνάμεις φαίνονται συγκεντρωμέναι. Στρατεύματα
ημών κατέλαβον την γραμμήν και τα υψώματα βορείως Ελασσόνας. ΔΑΓΚΛΗΣ
Εμπρός, 8/10/1912, Αθήνα.
***Ευχαριστώ θερμά τον Βασίλη Πλάτανο που μου εμπιστεύθηκε το υλικό που αφορά το Σαραντάπορο και για τη συνεργασία του σε πολλά θέματα που αφορούν θέματα της τοπικής ιστορίας μας. Θα ακολουθήσουν κι άλλες αναρτήσεις με περιεχόμενο το οποίο πιστεύω πως θα συναρπάσει τους λάτρεις της τοπικής ιστορίας.
Γιάννης Ντάλλας
..........................
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου